Στην Ομηρική εποχή το περιεχόμενο της εννοίας του νόμου καλύπτει ο όρος θέμις – θέμιστες και αργότερα ο όρος θεσμός. Η λέξη νόμος χρησιμοποιείται αργότερα.

Γι’ αυτό οι βάρβαροι κύκλωπες, έχουν οικογένεια και πλούτη, δεν έχουν όμως νόμους, είναι αθέμιστες και αυτό για του Έλληνες σήμαινε έλλειψη πολιτισμού και ήταν στοιχείο της βαρβαρότητας. 
Έτσι ο βασιλιάς Δημάρατος μιλώντας για τους Σπαρτιάτες στο Ξέρξη, καθώς ο Ξέρξης μονάρχης απορεί πως είναι δυνατόν να προβάλλουν αντίσταση στο πολυάριθμο στρατό του οι Έλληνες και μάλιστα « εόντες γε ελεύθεροι πάντες ομοίως και μη υπ’ ενός αρχόμενοι»,  λέει ότι :

«Είναι ελεύθεροι, αλλά όχι τελείως ελεύθεροι, γιατί έχουν για αφέντη τους το νόμο, τον οποίο φοβούνται πολύ περισσότερο από ο, τι οι υπήκοοι σου εσένα. Κάνουν ο, τι προστάζει εκείνος, και προστάζει πάντα το ίδιο».
Ο Θησέας στο προκλητικό κήρυκα των Θηβών απαντά ότι η πόλη του έχει νόμους που εξασφαλίζουν την ελευθερία και την ισότητα των πολιτών « γεγραμμένων δε των νόμων ο τ’ ασθενής / ο πλούσιος τε την δίκην ίσην  έχει».

Ο Σοφοκλής πάλι φέρει την Αντιγόνη, να αγνοεί τη διαταγή του Κρέοντα, η οποία δεν μπορεί να πάρει στη συνείδηση της την ισχύ νόμου,  και υπακούει στους άγραφους νόμους. Ο Περικλής εις τον Επιτάφιο λόγο μιλά για υπακοή των Αθηναίων τόσο  στους γραπτούς όσο και στους άγραφους νόμους της πόλης.
Τον πέμπτο αιώνα με εμφάνιση των σοφιστών, που με αυτούς αρχίζει η πρώτη αντίδραση του ατόμου ενάντια στη παντοδυναμία της πόλης, εμφανίζονται νέες απόψεις και θεωρίες, μεταξύ των οποίων ότι,  δίκαιο δεν είναι αυτό που ορίζει ο νόμος, αλλά αυτό που ορίζεται από τη φύση «δίκαιον εστίν τον αμείνω του χείρονος πλέον έχειν και τον δυνατώτερον του αδυνατωτέρου», ότι ο νόμος είναι αντίθετος προς τη φύση και ότι είναι τεχνικό δημιούργημα που έγινε με κοινή συνθήκη και συμφωνία μεταξύ των ανθρώπων.

Μάλιστα ο Θρασύμαχος θα κηρύξει ότι οι άρχοντες στις διάφορες πόλεις κάνουν τους νόμους που τους συμφέρουν, και στη μεν δημοκρατία δημοκρατικούς, στη τυραννία τυραννικούς και στα άλλα πολιτεύματα ανάλογους. Και αφού τους κάνουν, λένε  ότι αυτό είναι το δίκαιο για τους υπηκόους – δηλαδή το δικό τους συμφέρον – και όποιο παραβαίνει το νόμο τον τιμωρούν γιατί δήθεν είναι παράνομος και άδικος. Έτσι όμως δίκαιο και νόμιμο καταντά να είναι το της « καθεστηκυίας αρχής συμφέρον».

J. K. Galbraith, γράφει ότι :  « ο νόμος αδιαφορεί για όσους διαθέτουν δύναμη και στρέφεται εναντίον αυτών που επιθυμούν να την αποκτήσουν»