Τρίτη 17 Σεπτεμβρίου 2013

ΚΑΤΑΧΡΗΣΤΙΚΗ ΑΣΚΗΣΗ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΟΣ ( 281 ΑΚ)

1.- ΈΝΝΟΙΑ –  ΣΤΟΙΧΕΙΆ
Σύμφωνα με το άρθρο 281 ΑΚ ,η άσκηση του δικαιώματος απαγορεύεται εάν τούτο υπερβαίνει προφανώς τα όρια τα επιβαλλόμενα εκ της καλής πίστεως ή των χρηστών ηθών η εκ του κοινωνικού και οικονομικού σκοπού του δικαιώματος
Κατά την έννοια του άρθρου 281 ΑΚ, το δικαίωμα θεωρείται ότι ασκείται καταχρηστικά, εκτός άλλων, όταν η συμπεριφορά του δικαιούχου, που προηγήθηκε της άσκησής του και η πραγματική κατάσταση που διαμορφώθηκε, κατά το χρονικό διάστημα που μεσολάβησε μέχρι τότε, δεν δικαιολογούν επαρκώς τη μεταγενέστερη άσκηση του, από την οποία, αντίθετα, προκύπτει προφανής υπέρβαση των ορίων της καλής πίστης και των χρηστών ηθών ή του κοινωνικού ή οικονομικού σκοπού του δικαιώματος. ( Εφετείο Καλαμάτας 19/2012 .-
Κατά την έννοια του άρθρου 281 ΑΚ, κατάχρηση δικαιώματος θεωρείται ότι υφίσταται, όταν η προηγηθείσα της ασκήσεως συμπεριφορά του δικαιούχου και η διαμορφωθείσα πραγματική κατάσταση, ου μόνον δεν δικαιολογεί την άσκηση του, λαμβανομένων υπ’ όψει και των συμφερόντων του ιδίου, αλλά χωρεί κατά τρόπον επαγόμενο επαχθείς επιπτώσεις δια τον υπόχρεο, κατά προφανή υπέρβαση των εν τη διατάξει ταύτη αρχών και σκοπών ( ΑΠ 1092/79 ΝοΒ 28, 504)
Με την υπ’ αριθμόν 56/1990 απόφαση της Ολομελείας του ΑΠ, έχει κριθεί ότι κατά  την  ορθή έννοια της διατάξεως του άρθρου 281 του ΑΚ, το    δικαίωμα θεωρείται καταχρηστικώς ασκούμενο,  όταν  η  συμπεριφορά  του    δικαιούχου  που  προηγήθηκε της ασκήσεως, και η πραγματική κατάσταση η   οποία διαμορφώθηκε  κατά  το  χρονικό  διάστημα  που  μεσολάβησε,  δεν    δικαιολογούν  επαρκώς  τη μεταγενέστερη άσκησή του, σε τρόπο ώστε αυτή  να εξέρχεται προφανώς από τα όρια που επιβάλλονται από την καλή  πίστη     ή  τα χρηστά ήθη ή από τον κοινωνικό ή οικονομικό σκοπό του ασκουμένου     δικαιώματος.  
2.- ΑΔΡΆΝΕΙΆ ΑΣΚΗΣΕΩΣ
Η αδράνεια περί την άσκηση του δικαιώματος δεν καθιστά την επακολουθούσα άσκηση του δικαιώματος καταχρηστική, εκτός αν συνοδεύεται από ειδικές συνθήκες και περιστάσεις ( ΑΠ 307/80, ΕΕΝ 47, 583).
Η απλή αδράνεια του δικαιούχου και επί μακρόν επί χρόνον, ελάσσονα του δια την παραγραφή του δικαιώματος από του νόμου καθοριζομένου τοιούτου, δεν καθιστά την άσκηση του δικαιώματος καταχρηστική ( ΕΑ 206/80, ΕλΔνη 21,324)
Διότι πλην αυτής απαιτείται και η συνδρομή ετέρων περιστατικών, εξ’ ων, αναγομένων ιδία εις την συμπεριφορά του δικαιούχου εν όψει και των λοιπών περιστάσεων, να εδημιουργήθη ευλόγως εις τον υπόχρεον η πεποίθηση ότι δεν θέλει ασκηθεί το δικαίωμα( ΕΑ 206/80, ΕλΔνη 21,324)
 Ειδικότερα στην περίπτωση της μακροχρόνιας αδράνειας του δικαιούχου υπάρχει τέτοια κατάχρηση, εφόσον, επιπρόσθετα, συντρέχουν περιστατικά αναγόμενα στον ίδιο χρόνο και στην όλη συμπεριφορά, τόσο αυτού, όσο    και    εκείνου    που    αποκρούει    το    δικαίωμα,    από    τα οποία γεννιέται  στον τελευταίο (υπόχρεο) η πεποίθηση,  ότι το δικαίωμα δεν πρόκειται να ασκηθεί κατ' αυτού, έτσι ώστε η με τη μεταγενέστερη άσκηση επιδίωξη ανατροπής της κατάστασης που δημιουργήθηκε να συνεπάγεται επαχθείς για τον υπόχρεο συνέπειες (Ολ ΑΠ 62/1990, Ολ ΑΠ 56/1990).  Είναι δε προφανής η υπέρβαση, όταν η άσκηση του δικαιώματος οδηγεί κατ' αντικειμενικά κριτήρια, σε αποτελέσματα που έρχονται σε αντίθεση με το αίσθημα περί δικαίου και την ηθική τάξη και προκαλεί την έντονη εντύπωση της αδικίας (ΑΠ 633/1981,  1592/1979) ( Εφετείο Καλαμάτας 19/2012 .-7/2002
3.- ΧΡΟΝΟΣ ΠΡΟΒΟΛΗΣ ΕΝΣΤΑΣΕΩΣ
Είναι παραδεκτή η προβολή για πρώτη φορά με ένσταση από τον εφεσίβλητο στο εφετείο κατά το άρθρο 527 ΚΠολΔ.( ΑΠ 989/80ΝοΒ 29324 ΕΕΝ 28 145.
Περαιτέρω από το συνδυασμό της' διάταξης του άρθρου 281 του ΑΚ, προς εκείνη του άρθρου 262 παρ. Ι του ΚΠολΔ, συνάγεται, ότι, για την πληρότητα της ένστασης περί καταχρηστικής άσκησης δικαιώματος και το παραδεκτό αυτής, από την άποψη χρόνου προβολής της, πρέπει, κατά την πρώτη πρωτοβάθμια συζήτηση της υπόθεσης, να προβάλλονται τα περιστατικά που συγκροτούν την κατάχρηση δικαιώματος από το διάδικο κατά του οποίου ασκείται το δικαίωμα, συγχρόνως δε να γίνεται επίκληση από τον ενιστάμενο του γεγονότος ότι τα περιστατικά αυτά καθιστούν καταχρηστική την άσκηση του δικαιώματος και να διατυπώνεται αίτημα απόρριψης της αγωγής για την αιτία αυτή, διαφορετικά η ένσταση είναι απορριπτέα ως απαράδεκτη (Ολ.ΑΠ 472/1983).

4. Παραδεκτώς προτείνεται το πρώτον στο Εφετείο. 
Από δε το συνδυασμό των διατάξεων των όρθρων 269 παρ. 2 εδ. γ' και 527 αριθμ.3 του ΚΠολΔ, προκύπτει ότι στην κατ' έφεση δίκη είναι κατ' εξαίρεση παραδεκτή η προβολή πραγματικών ισχυρισμών των διαδίκων που δεν προτάθηκαν στην πρωτόδικη δίκη ή προτάθηκαν απαραδέκτως, και όταν οι ισχυρισμοί αυτοί αποδεικνύονται εγγράφως ή με δικαστική ομολογία του αντιδίκου. Από τις ίδιες διατάξεις προκύπτει, ότι, για να θεωρηθεί ως παραδεκτώς προτεινόμενη στο Εφετείο ένσταση, που δεν προτάθηκε στο πρωτοβάθμιο δικαστήριο, πρέπει να αποδεικνύεται παραχρήμα, ήτοι εγγράφως ή με δικαστική ομολογία του αντιδίκου, ολόκληρος ο ισχυρισμός που συνιστά την ένσταση, ήτοι καθόλα τα επί μέρους πραγματικά αυτού στοιχεία. Στην πιο πάνω εξαίρεση υπάγονται και οι πραγματικοί ισχυρισμοί που θεμελιώνουν την από το άρθρο 281 ΑΚ ένσταση καταχρηστικής ασκήσεως του αγωγικού δικαιώματος (ΑΠ 886/2004, 1187/2003, 35/2000 αδημ. σε νομικά περιοδικά)…» ( Εφετείο Καλαμάτας 19/2012 .- 

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου